De Tweede Kamer is ontevreden over de wijze waarop het kabinet wil voorkomen dat ict-projecten van de overheid mislukken. Een parlementaire commissie meent dat een onafhankelijk toetsingsbureau zulke projecten voortaan moet kunnen tegenhouden. Maar de instantie die het kabinet wil oprichten heeft volgens de Kamer geen tanden. ‘We vragen een Duitse herder maar we krijgen een poedel’, vatte CDA-Kamerlid Mona Keijzer samen.
De Kamerbrede commissie onder leiding van VVD’er Ton Elias stelde vast dat er miljarden worden verspild door fouten rondom tal van ict-projecten die de overheid uitvoert. De oplossing hiervoor is volgens de commissie het BIT, het Bureau ICT Toetsing, een groep onafhankelijke experts die het gezag heeft om een project af of goed te keuren en te stoppen of het groene licht te geven.
Teleurstellend, verbijsterend en ontluisterend
Dat er een aparte instantie moet komen, daarover zijn Kamer en kabinet het eens. De automatiseringsplannen van de rijksoverheid zullen door het op te richten BIT worden getoetst op uitvoerbaarheid en kosten. Maar de Kamer vraagt zich af hoe krachtdadig het bureau kan optreden, hoe onafhankelijk het zal zijn en of het ’tanden heeft’. Gisteren debatteerde de Kamer erover met verantwoordelijk minister Stef Blok (Rijksdienst, VVD).
‘Het kabinet zegt dat het de analyse van de commissie herkent, maar het kabinet doet weinig tot niets’, vindt D66-Kamerlid Kees Verhoeven. Volgens hem blijft het kabinet zo miljarden verkwisten aan mislukte ict-projecten van het Rijk. ‘Dat is teleurstellend, verbijsterend en ontluisterend.’
Volgens CDA’er Keijzer is het BIT zoals Blok het wil inrichten ‘zonder wettelijke basis en zonder wettelijke doorzettingsmacht; dus zonder tanden’. Tot haar ‘frustratie’ wil Blok het toetsingsbureau, in weerwil van de aanbeveling van de commissie-Elias, onder het ministerie laten vallen dat verantwoordelijk is geweest voor vele mislukte ict-overheidsprojecten.
Geen waakhond, maar schoothond
Bovendien gaat in Bloks plan de hoogste ict-baas van het Rijk over het BIT. ‘Dat wordt zo geen waakhond, maar een schoothondje’, voorspelt Verhoeven. ‘Een ambtenaar kan niet onafhankelijk zijn, want het is zijn taak om het kabinetsbeleid uit te voeren.’ Sharon Gesthuizen van de SP valt CDA en D66 bij. ‘Het kabinet slaat de adviezen van de commissie in de wind. We hadden ons beter de moeite kunnen besparen.’
Ook de regeringsfracties VVD en PvdA leverden kritiek op de wijze waarop Blok met de aanbevelingen van de commissie-Elias omgaat. ‘Gezien de stevige conclusies in het eindrapport vindt de VVD dat het geheel aan maatregelen nog onvoldoende leidt tot het voorkomen van toekomstige problemen’, stelt Ingrid de Caluwé van de VVD.
‘Mijn fractie heeft grote twijfels over de onafhankelijkheid van het BIT’, zegt PvdA-Kamerlid Astrid Oosenbrug. Het toetsingsbureau mag volgens haar niet zelf kiezen welk ict-project het onder de loep wil nemen. ‘Het BIT dreigt een nieuw bureaucratisch schakeltje te worden.’
Minister Blok wist de twee coalitiefracties, en daarmee een Kamermeerderheid, er gisteren van te overtuigen dat de toetsingsinstelling die hem voor ogen staat onafhankelijk genoeg is. De bewindsman gaat ervan uit dat het BIT zijn volledige adviezen over ict-projecten die dreigen te mislukken naar de Kamer stuurt. Die kan dan de minister tot de orde roepen.
